ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ -- ΣΟΝΝΕΤΑ ΠΡΟΣ ΝΕΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟΙΗΤΗΝ.

(᾿Εξ ἀλληλογραφίας 1876-1879.)

Ι

῍Αν δὲν ἐπλάσθης ὅμοιος πρὸς τὸν βαθὺν ὠκεανόν,

ὅστις συνθραύει τὰ δεσμά τ᾿ ὡσεὶ ἀράχνης νήματα,

κι᾿ ἀλέθει μετὰ βρυχηθμῶν ἠπείρους εἰς συντρίμματα,

πᾶν ὅριον βροτόθετον ἀγέρωχος περιφρονῶν·

῍Αν ὡς ὁ Γάγγης δὲν ἀντλῇς τὴν δωρεάν σ᾿ ἐξ οὐρανῶν,

ἀποκαθαίρων τὰς ψυχὰς εἰς τὰ γλαυκά σου κύματα·

῍Αν δὲν κυλᾷς ὡς Πακτωλὸς χρυσοῦ κ᾿ ἠλέκτρου θρύμματα,

Πηγάζων μυστηριωδῶς ἀπὸ κευθμώνων σκοτεινῶν –

Κἂν ἔσο ῥύαξ διαυγὴς τὴν δίψαν μας δροσίζων·

πᾶν νέφος ἐπὶ τ᾿ οὐρανοῦ, πᾶν τῆς ἀκτῆς σ᾿ ἀνθήλιον

εἰς τὰ ὑγρά σου κρύσταλλα πιστῶς ἐγκατοπτρίζων.

Καὶ δὸς ἡμῖν τῆς Φύσεως ἓν προσιτὸν εἰδύλλιον,

ἀριστοτέχνης ἔνθεος, μὲ τόνους εἰκονίζων

τοῦ πένθους τὰς ψυχρὰς σκιὰς καὶ τῆς χαρᾶς τὸν ἥλιον.

ΙΙ

῍Αν τὴν θνητὴν κιθάραν σου ᾿Απόλλων δὲν χορδίζῃ,

κ᾿ ἡ θεϊκὴ τὰ στήθη σου πνοή του δὲν πληροῖ·

῍Αν τῶν Μουσῶν τὸ φίλημα δὲν σ᾿ ἀναζωπυρῇ,

τὰ χείλη σου δὲν ἀκονῇ καὶ δὲν ἀποσφραγίζῃ –

῍Αν τολμηρά τις ἔννοια πρὸς ἔξοδον δὲν σφύζῃ,

καὶ μέγας νοῦς τὴν κεφαλὴν δὲν σοῦ στενόχωρῇ·

῍Αν τὴν ψυχήν σου αἴσθημα βαθὺ δὲν πλημμυρῇ

κ᾿ ἐκ πάθους ἡ καρδία σου σφοδροῦ δὲν ἐκχειλίζῃ –

Σιώπ᾿, ἀκούων εὐλαβῶς μετὰ τῶν ἀμυήτων,

κι᾿ ἄφες εἰς ἄλλους τὸν χορόν, τὴν λύραν τοῖς κλητοῖς.

Διότ᾿, ἂν μαθητὴς Μουσῶν δὲν ἦσαι καὶ Χαρίτων,

ὅσον καὶ ἂν μετὰ ῥυθμοῦ τὸ βῆμά σου κροτῇς,

κ᾿ ἐπὶ δακτύλων καὶ ποδῶν χορεύῃς, οὐδὲν ἧττον

ἄμουσος εἶσαι στιχουργός· δὲν εἶσαι Ποιητής.

ΙΙΙ

Τῆς διανοίας σου, ποιῶν, μὴ περικείρεις τὸ πτερόν,

κ᾿ ἐντὸς στενῶν μὴ σώρευε τὰς σκέψεις σου ὁρίων,

ὡς ἀπρονόητος ἀνὴρ συμπύκνους περικλείων

ἀλληλομάχους πετεινοὺς ἐντὸς κλωβίων πνιγηρῶν.

᾿Αλλ᾿ ὅμως καὶ μὴ ὤργονε δεκαπεντάπλεθρον ἀγρόν,

ἂν δὲν ἦν᾿ ἔμπλεον σπορᾶς τοῦ νοῦ σου τὸ ταμεῖον.

Μηδὲ ἀραίονε πολύ, ὡς κάπηλος, μιγνύων

εἰς τὴν θερμήν σου ποίησιν ψυχρόν, νηφάλιον νερόν.

Διότ᾿ ἱέραξ κολοβὸς δὲν φθάν᾿ εἰς θεῖα ὕψη·

κ᾿ ἰδέαι ἀεικίνητοι, ὁ χῶρος ἂν ταῖς λείψῃ,

τὴν χάριν των συμβλάπτουσιν, ἂν ὅχι τοὺς κροτάφους.

Διότι, σπείρων ἐνδεῶς, θερίζεις μετ᾿ ἐνδείας·

Λέξεις κεναί, εἶναι γνωστόν, δὲν θέλγουν τὰς καρδίας·

καὶ στίχους δίχως ποίησιν τοὺς προτιμοῦν – ἀγράφους.

ΙV

῾Η Φύσις σ᾿ ἔδωσ᾿ ἀληθῶς πολλὴν ἐλευθερίαν,

ὡς μήτηρ πρὸς μονογενῆ, ἐκ τῆς τυφλῆς στοργῆς·

κ᾿ ἐπίσης ψαύεις, ποιητά, τὸν βόρβορον τῆς γῆς,

ὡς ἵπτασαι μὲ τ᾿ οὐρανοῦ τὴν ἄϋλον χορείαν.

᾿Εκ τούτου πλὴν δὲν ἕπεται, εἰς τὴν ἀκαθαρσίαν

κ᾿ ἐντὸς χωρίων νοσερῶν πῶς πρέπει νὰ πνιγῇς.

Οὐδ᾿ ὡς ὁ χοῖρος, εἰς πηλοὺς καὶ ῥύπους ἐμπαγείς,

νὰ μεταδίδῃς προχωρῶν ἀλλοῦ τὴν δυσωδίαν.

᾿Αλλ᾿ ὡς ὁ Φοῖβος καθαρὸς τὰ φλογερά του βέλη,

ἐξ ὑψηλῆς περιωπῆς, κατὰ τοῦ σκότους στέλλει,

ἀπονεκρῶν τοῦ Πύθωνος τὴν ἰοβόλον κεφαλήν –

Οὕτω τὰ ἐλαττώματα καὶ σὺ τῶν κατωτέρων

ν᾿ ἀποκαλύπτῃς χρεωστεῖς· καί, καίων καὶ καθαίρων,

νὰ σώζῃς ἐκ τῆς λύμης των τὸν συρφετόν μας τὸν πολύν.

V

Κι ἂν ᾿Αβδηρίτης, προσελθὼν πρὸς ἄλλους ᾿Αβδηρίτας,

ὀδύρηται, πῶς δὲν ἠχεῖ τῆς Μούσης τ᾿ ᾆσμα παρ ἡμῖν,

κι᾿ ἄκληρος δάφνης, ἐπαιτῇ τῶν Ζωϋλίσκων τὴν τιμήν,

προφέρων μάρτυρας σοφοὺς καὶ πράσσα κι᾿ ἀμανίτας,

Σύ, παρελθὼν μετὰ σιγῆς ἀτέχνους τεχνοκρίτας,

ἰδὲ τριγύρω σου μὴ ζῇ ἓν πλάσμ᾿ ἀκόμη πρὸς στιγμήν,

μὴ ψάλλ᾿ εἰσέτ᾿ ἡ ἀηδὼν καὶ τ᾿ ἄνθη πέμπουσιν ὀσμήν,

καὶ στρέφ᾿ ἡ ἅλμη κύματα κι᾿ ὁ οὐρανὸς πλανήτας.

Καὶ ψάλλε, ἄν τι ἔτι ζῇ, τὴν τέρψιν, τὸν κλαυθμόν του.

Ψάλλε πρὸς τ᾿ ᾆσμα τῶν πτηνῶν, τὸν θροῦν τῶν ἀνθηλίων,

καὶ ψάλλε πρὸς τὸν πάταγον, τὸν ῥόθον τῶν κυμάτων.

Πλήν, ἂν ἐξέλιπε ζωὴ ἀπὸ ξηρᾶς καὶ πόντου,

εἰς θρύμματ᾿ ἂν κατέρρευσαν αἱ τάξεις τῶν ἡλίων –

Καὶ τότε ψάλλε, θνήσκων σὺ ἐπὶ τῶν συντριμμάτων.

VΙ

Τῷ ὄντι τ᾿ ἀπεφάνθησαν κριταί, ποῦ δίχως κρίσεως

ἱδρύθησαν ἐπὶ ἑδρῶν κ᾿ ἐπὶ κλεινῶν βημάτων·

πῶς, ὅπως σβύν᾿ εἰς τὸ κενὸν ἀέριον διᾷττον,

οὕτως ἐσβέσθη παρ᾿ ἡμῖν καὶ τ᾿ ἄστρον τῆς ποιήσεως!

Πλὴν σύ, ἀπὸ ἀνατολῆς μεταίρων μέχρι δύσεως

ἐπισκοποῦσαν τὴν αὐγὴν τῶν νοερῶν σ᾿ ὀμμάτων,

δὲν διορᾷς τὴν ποίησιν καὶ διὰ τῶν ἐσχάτων,

διὰ τῶν πλέον εὐτελῶν συστατικῶν τῆς Φύσεως;

Βρύα καὶ χόρτα νὰ βλαστοῦν ἐκ σηπεδόνος εἶδον·

ἀλλ᾿ ὅμως αἷμ᾿ αὐτὰ γεννοῦν, ποῦ εἶν᾿ ἐρώτων μύησις,

ὅταν ὑφέρπ᾿ εἰς παρειὰς καὶ χείλη κορασίδων.

Τὸν βοῦν τὸν τρέφουν τ᾿ ἄχυρα· κ᾿ ἐν τούτοις – Οἵα ποίησις! –

τροφὴν ὁ βοῦς, ἐγκέφαλον εἰς τοὺς κριτάς μας δίδων,

κάμνει νὰ ἦν᾿ ὅλοι ζωή, ὅλοι σοφίας – οἴησις!

VΙΙ

῍Αν ἄλλος Μίδας ὁ κριτὴς ἡμίζωόν τι στέφῃ,

βαρβαρικῶς περιφρονῶν τὴν λύραν, χάριν τῶν αὐλῶν·

᾿Αν ἐκζητῶν τὸ χρήσιμον – ἀναίσθητος πρὸς τὸ καλόν –

ἄρρητ᾿ ἀθέμιτα ληρῇ κι᾿ ὅ,τ᾿ εἶπας διαστρέφῃ·

Σύ, φεύγων τ᾿ ἀλληγορικὰ τῆς ἠθικῆς του νέφη,

πέτα ἐκεῖ ποῦ σ᾿ ὁδηγεῖ ὁ Φοῖβος ὁ φωτοβολῶν·

καὶ μὴ τοὺς Μίδας θαύμαζε, τὴν μακρωτίαν των ζηλῶν,

μηδὲ μιμοῦ τὸν Σάτυρον δι᾿ ἀμουσίας στέφη.

᾿Αλλ᾿ ἄφες νὰ διατελῇ, ἐνόσῳ ζῇ ἡ Φύσις,

ἄλλο Τεχνίτης, κι ἄλλο τι ἠθικολόγος σκυθρωπός.

Καὶ τοῦτο μόνον, ποιητά, ποτὲ μὴ λησμονήσῃς·

Τὰς Τέχνας ἀπὸ τῆς ῥινός, ὡς βοῦς, δὲν σύρει ὁ σκοπός.

Καὶ τῆς σεπτῆς Ποιήσεως ἀδούλωτος ἡ πτῆσις

δὲν φέρεται περὶ τὸ Τί, ἀλλὰ περὶ τὸ Πῶς.

VΙΙΙ

῾Ο γὺψ τὰ νέφη κατοικεῖ, ἀλλ᾿ ὁ στρουθὸς τὸν πρίνον.

᾿Αστερογείτονα ἡ δρῦς τὴν κεφαλὴν ἐγείρει,

ἀλλ᾿ ὅμως ὁ ἀμπελουργὸς τὸ κλῆμα περικείρει,

πρὶν ἢ τρύγησῃ σταφυλὰς καὶ καρπωθῇ τὸν οἶνον.

Μὴ φέρου πρὸς τὸν ἥλιον ἐπὶ πτερῶν κηρίνων,

καὶ μὴ φυτρόνεις, ποιητά, ὅπου δὲν σ᾿ ἔχουν σπείρει.

Τὸ θράσος διαφθείρει σέ, τὴν Τέχνην παραφθείρει,

τὸ πᾶν ἐπιχειροῦν, τὸ πᾶν ἀσυντελὲς ἀφῆνον.

Καὶ πρὶν ἢ μάθῃς νὰ φορῇς τοῦ λόγου τὰς ἡνίας,

καὶ νὰ κινήσ᾿ ἐλεύθερα, εἰς τύπους ἐζευγμένος,

τὸν δίφρον μετὰ χάριτος ὀχῶν τῆς διανοίας –

Μὴ παρακρούεις ἰταμῶς, ὡς πῶλος λελυμένος,

συγχέων τοὺς χρεμετισμοὺς μετὰ τῆς ἁρμονίας·

καὶ μὴ συνθέτεις, ὡς ἐγώ, σοννέτα – ἐσφαλμένως!

http://www.poiein.gr/archives/2043/index.html